Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2011

Ελλάδα: από τη μανία στην κατάθλιψη...

Κάθε λαός κατά κάποια έννοια μπορεί να "ενταχθεί" σε κάποια ψυχοπαθολογική κατηγορία. Στους Γερμανούς για παράδειγμα, άνετα θα "βάζαμε" τη διάγνωση της ιδεοψυχαναγκαστικής νεύρωσης, για την άκαμπτη συμπεριφορά τους. Στους Ιταλούς πάλι η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας θα ταίριαζε γάντι. Για μας τους Έλληνες (και κυρίως για μας τους νεοέλληνες) μία είναι η διάγνωση: μανιοκατάθλιψη!

Η ιστορία ξεκίνησε πριν από κάποια χρόνια. Τα χρήματα περίσσευαν γενικά στην... Ευρωπαϊκή οικογένεια και γοργά γοργά κατηφόρισαν και προς την Ελλαδίτσα. Το πρόβλημα ήταν ότι ποτέ δεν καταλάβαμε γιατί πραγματικά μας τα έδιναν. Ούτε πόσο προφητική ήταν η φράση του καραγκιόζη "θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε". Η Ελλάδα περνούσε τη μανιακή της φάση, που δεν ήταν μανία δημιουργίας βέβαια, αλλά μανία κατανάλωσης, συνοδευόμενη από επιδείξεις του μεγαλείου της Ελληνικής φυλής (βλ. Porshe cayenne, εξοχικά με πισίνες στη Σαντορίνη και shopping therapy στο Ντουμπάι).

Θυμίζω ότι στην ψυχιατρική λογική η μανία και η κατάθλιψη είναι κάτι σαν τις διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος και όχι 2 διαφορετικά σύνδρομα. Δηλαδή στον μανιακό "λανθάνει" η καταθλιπτική  φάση και το ανάποδο, στον καταθλιπτικό "λανθάνει" η μανιακή φάση. Σε απλά ελληνικά αυτό σήμαινε ότι και στη φάση της μανίας είχαμε κάποιας μορφής κατανόηση του ότι διοχετεύουμε την ενέργειά μας σε λάθος πράγματα, αλλά ο κομπασμός και το "μεγαλόπιασμά" μας δε μας άφηναν να το παραδεχτούμε, πόσο μάλλον να το αλλάξουμε. Επίσης ότι η κατά βάση κακή εικόνα που ανέκαθεν είχε ο Έλληνας για τον εαυτό του (και για τους τριγύρω επίσης) "κρυβόταν" πίσω από τη μανία της κατανάλωσης, της επίδειξης και της τσάμπα μαγκιάς.

Και μετά ήρθαν άλλοι καιροί. Τα χρήματα άρχισαν να λιγοστεύουν, τους μάγκες τους πάτησε η (γερμανική) αμαξοστοιχία και η μανία έδωσε τη θέση της στην κατάθλιψη... Εν μία νυκτί γίναμε έθνος "τελειωμένων" και "κατεστραμμένων", που δεν αξίζει να ζούμε "με μισθούς Βουλγαρίας ή και Κίνας", που είμαστε "άχρηστοι γονείς" αφού δε μπορούμε να στείλουμε τα παιδιά μας σε ιδιωτικό σχολείο, που χάσαμε τα κεκτημένα ετών (αν και δε χάσαμε την κεκτημένη ταχύτητα με την οποία πέσαμε πάνω στον τοίχο που χτίσαμε μόνοι μας).

Τα αποτελέσματα της κατάθλιψης είναι λίγο πολύ γνωστά σε όλους: μειωμένη λειτουργικότητα, απαισιοδοξία για το μέλλον και μια διάχυτη παραλυτική διάθεση, που έχει απλωθεί σε ολόκληρη τη χώρα και καταργεί κάθε προσπάθεια για δημιουργία. Ξαπλωμένοι στο κρεβάτι του πόνου, ανήμποροι, περιμένουμε μια μαγική λύση σαν τα παιδάκια που έχουν μπει τιμωρία και θα ήθελαν όλα να αποδειχτούν ένα κακό όνειρο...


Παράλληλα, επειδή όπως προείπαμε κουβαλάμε μέσα μας και τη μανιακή φάση (στην κατάθλιψη η επιθετικότητα στρέφεται κυρίως εναντίον του εαυτού, ενώ στη μανία κυρίως εναντίον των άλλων, αλλά και του εαυτού με την αυτοκτονία), δείχνουμε μια ανεξάντλητη διάθεση να στραφούμε εναντίον όλων των άλλων: πολιτικών, συμπολιτών, "βολεμένων" που έχουν ακόμη δουλειά, επιχειρήσεων που μας πίνουν το αίμα κ.λπ. Και τελικά να στραφούμε εναντίον του ίδιου μας του εαυτού και να τον πνίξουμε στα σκατά και στα σκουπίδια. Πολεμάμε τον εαυτό μας, αδειάζοντας από μέσα ό,τι καλό έχει απομείνει και τονίζοντας ακόμη περισσότερο όλα τα κουσούρια της ράτσας: εγωισμό και καμιά έγνοια για το σύνολο, τυχοδιωκτισμό και καμιά οργάνωση ή σχέδιο για το μέλλον, ψευτοτσαμπουκά και μετά ξεβράκωμα και υποτέλεια.

Συνεχίστε έτσι αδέρφια, αδερφοξάδερφα και συντοπίτες και το σύγχρονο γαλατικό χωριό (η Ελλάδα μας καλέ) μετά τον εγχώριο τσαμπουκά, θα πλακώσει στις μπουνιές τους Ευρωπαίους (και κυρίως τη Μέρκελ) και θα ξανατραβήξει προς τη δόξα... Εξάλλου το επόμενο καλοκαίρι είναι κοντά και θα τους "γδύσουμε" και πάλι κανονικά, πουλώντας τους φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Δυστυχώς δεν έχουμε καταλάβει ότι μας έχουν καταλάβει. Ξέρουν προ πολλού με ποιους είχαν να κάνουν. Απλώς πιο πριν εξυπηρετούσε και τα δικά τους σχέδια η συμπεριφορά μας. Το ίδιο και τώρα: ένας "απροσάρμοστος" και εριστικός λαός μπορεί να γίνει πιο εύκολα παράδειγμα προς αποφυγή ή αποδιοπομπαίος τράγος, από έναν εργατικό λαό που έχει καταλάβει πού πατάει και πού βρίσκεται και διεκδικεί τα σωστά και τα αναγκαία. Ας συνεχίσουμε λοιπόν να παίζουμε το παιχνίδι τους, έχοντας όμως χάσει "ζωές" και "κανονάκια" (και βαδίζοντας ολοταχώς προς το game over!) και με "μπλόφες" που δεν πιάνουν πια.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ: Είναι μοιραίο όταν κάνεις κριτική, ιδιαίτερα σε ολόκληρο λαό, να αδικείς πολλούς ανθρώπους, να υπερτονίζεις τα προβλήματα και να παραβλέπεις ίσως κάποιες θετικές προσπάθειες, που ξεφεύγουν από τη γενική άθλια εικόνα. Και πάντοτε πρώτα εξαιρείς από την κριτική τους δικούς σου ανθρώπους, τον συνομιλητή σου ή τον αναγνώστη σου. Είστε ελεύθεροι διαβάζοντας αυτές τις γραμμές να αυτοεξαιρεθείτε, εγώ όμως δεν θα βγάλω τον εαυτό μου από την άθλια εικόνα που διαμορφώθηκε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Εξάλλου τι άλλη απόδειξη χρειάζεται για το ότι δεν είμαι διαφορετικός από το γενικότερο σύστημα, από το ότι γράφω τώρα πράγματα που θα έπρεπε να έγραφα πριν από 10-15 χρόνια (και λίγα λέω).

Επίσης είναι σύνηθες κάποιος που διαβάζει τέτοια πράγματα, να σου λέει "εντάξει, καλή η κριτική, αλλά δε μας λες τι πρέπει να γίνει". Απάντηση: αφού δεν είστε κοπάδι, γιατί θα έπρεπε να σας αντιμετωπίσει κάποιος σαν κοπάδι; Και να σας πει τι να κάνετε ή τι είναι σωστό και τι λάθος; Στόχος δεν είναι να δώσουμε οδηγίες, αλλά να ξεσκουριάσουμε λιγάκι τα μυαλά μας και να σηκωθούμε σιγά σιγά από την... καταθλιπτική κλίνη. Κι αν έπρεπε να συστήσω ένα πράγμα αυτή τη στιγμή, αυτό θα ήταν: γυρίστε και κοιτάξτε λιγάκι τον διπλανό σας κι αν έχει ανάγκη τη βοήθειά σας, δώστε τη. Αν πάλι είναι σε καλύτερη θέση από εσάς, αναστενάξτε με ανακούφιση, γιατί αν τα πράγματα "ζορίσουν" κι άλλο, σε εκείνον θα βασιστείτε...




Πέμπτη 6 Οκτωβρίου 2011

Το μανιφέστο μας

Εντάξει, δεν πρόκειται περί επαναστατικού αγώνα, αλλά καλόν είναι να διατυπώσουμε κάποιες αρχές πάνω στις οποίες θα βασιστούμε και θα καθοδηγούν τα γραπτά μας. Έχουμε και λέμε λοιπόν:

Θα γράφουμε πάντα αυτό που θεωρούμε "αληθινό", εκτός κι αν η "αλήθεια" αποδειχτεί επικίνδυνη ή ανώφελο να ακουστεί. Ακόμη και τότε όμως θα προτιμήσουμε τη σιωπή από το ψέμα. Κατά το Σαββοπουλικό "αφού δεν είχε νέα ευχάριστα να πει, καλύτερα να μη μας πει κανένα". Με τη διαφορά ότι εμείς θα επιμένουμε στα δυσάρεστα, αρκεί να θέλετε να τα ακούσετε...


Θα ασχολούμαστε πιο πολύ με τα καθημερινά και "ασήμαντα", γιατί με τα σημαντικά ασχολούνται ένα κάρο ασήμαντοι άνθρωποι, οπότε δεν περισσεύει χώρος για μας.

Η λέξη "ΜΑΛΑΚΑΣ" θα γράφεται πάντα με κεφαλαία, εκτός κι αν το ξεχάσουμε, ή αν έχουμε αμφιβολίες για το χαρακτηρισμό.

Θα είναι ένα blog α-σεξουαλικό ή ετεροφυλοφιλικό ή ερμαφρόδιτο ή τέλος πάντων ό,τι κάτσει, γιατί δεν είμαστε ούτε Ελληναράδες, ούτε Χριστιανοί Ορθόδοξοι, ούτε οπαδοί με κανένα τρόπο (όπως λέει και ο Αλκίνοος). Στόχος μας είναι να περιγράψουμε τα πράγματα γύρω μας με τα χρώματα της καρδιάς μας και όχι κάποιας "ομάδας" ή υποσυνόλου.

Δεν θα είμαστε... "ο εαυτός μας", "η φωνή της αλήθειας", "η πίστη σε κάτι ιερό" και άλλα τέτοια κοινότοπα, γιατί μέσα μας υπάρχουν πολλοί εαυτοί, ακούμε πολλές φωνές και πιστεύουμε μόνο όσα καταλαβαίνουμε. Όχι πως ό,τι δεν καταλαβαίνουμε δεν υπάρχει. Απλώς δε μπορούμε να αναλύουμε πράγματα που δεν καταλαβαίνουμε (ενώ πολλοί ειδικεύονται σε αυτά...).

Δε μας ενδιαφέρει η πλήρης διασταύρωση των όσων γράφουμε, γιατί δεν θα γράφουμε ειδήσεις, αλλά αναλύσεις, δεν θα γράφουμε συμβάντα, αλλά διηγήσεις φίλων, γιαγιάδων και παπούδων και περαστικών. Αν θέλετε διασταυρώσεις (και σταυρώσεις των ειδήσεων) υπάρχουν εκεί έξω, δόξα τω θεώ, άπειρα site, εφημερίδες και κανάλια, όπου μπορείτε να ενημερωθείτε αποτελεσματικά (...). Εμείς θα λέμε αυτά που θα λέγαμε έχοντας πιεί και δυο ποτηράκια τσίπουρο. Όταν δηλαδή η αμεσότητα και τελικά η αλήθεια μετράνε πιο πολύ από το φόβο του να μην εκτεθείς...

Λόγω συγκυρίας, θα ασχοληθούμε κι εμείς πολλάκις με το θέμα της οικονομικής κρίσης, μέσα από μια ψυχαναλυτική ή κομφουκιανή αν προτιμάτε προσέγγιση, ότι δηλαδή ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΣ. Κυρίως θα μας απασχολεί ο δικός μας κακός εαυτός (ημών προσωπικά, των φίλων μας και εν τέλει των Ελλήνων γενικά) και όχι τόσο οι συνθήκες ή οι έξω εχθροί. Όχι πως αυτοί δεν υπάρχουν, αλλά επειδή έχουμε κουραστεί να... αυτοδικαιολογούμαστε και να ετεροπροσδιοριζόμαστε.